Een paal in de haven

Ergens in het oude havengebied staat er een verlichtingspaal. Geen bijzonder nieuwsfeit zou u denken, ware het niet dat het hier om één van de weinig overgebleven voorbeelden gaat van betonnen verlichtingspalen met boogvormige kop, die gebruikmaken van lagedruk natriumlampen van de eerste generatie. Dergelijke palen waren vroeger terug te vinden langs de grote wegen (onder andere de N1 tussen Mechelen en Antwerpen, tot in de jaren 1970), maar ook langs waterbouwwerken zoals sluizen, zo bijvoorbeeld het sluizencomplex op de Dijle te Mechelen. Al deze voorbeelden zijn reeds lang verdwenen, en dit paaltype scheen enkel nog in de herinnering voort te leven, tot wij haast per toeval dit overlevende exemplaar konden vinden. Een zeldzaam exemplaar, dat wellicht aan de sloper ontsnapt is door zijn afgelegen ligging.
De lamp brandt echter al lang niet meer (de voedingsdraden zijn afgeknipt) en de paal is reeds enigszins aangetast door betonrot. Het gaat dus om een bedreigd stukje erfgoed. Gezien het unieke karakter van deze paal zijn er dus dringende beschermingsmaatregelen aangewezen om hem te kunnen conserveren en in zijn eer en glorie te herstellen als getuige van de vroege elektrische openbare verlichting.

Hopelijk zien de verantwoordelijken ook de waarde in van dergelijke bescheiden elementen, en kan deze paal, wellicht de laatste in zijn soort, bescherming genieten als monument. Ook voor het "kleine" monument moet er aandacht zijn!

Belfort van de arbeid

In het Oost-Vlaamse stadje Ninove is thans een aanvang genomen met de afbraak van de monumentale schoorsteen van de voormalige kunstzijdefabriek Fabelta.

Nochtans gaat het hier om een beeldbepalend element dat zeer karakteristiek is voor de skyline van Ninove en dat een unieke getuige vormt van de industriële cultuur in de stad.

Een monument dat nu ten prooi moet vallen aan de niet aflatende sloopijver van gewetenloze projectontwikkelaars en aan de nalatigheid van de overheden om beschermingsmaatregelen terzake te nemen.

En dit op een moment dat het belang van fabrieksschoorstenen als onderdelen van het industriële erfgoed eindelijk wordt erkend door intellectuelen in binnen- en buitenland. De onlangs gelanceerde grensoverschrijdende actie ter valorisatie van het fabrieksschoorsteenpatrimonium, die in zowel Vlaanderen en Noord-Frankrijk wordt gevoerd onder het motto Belforten van de Arbeid, is een prachtig initiatief terzake, van ondermeer de zeer verdienstelijke Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie.

De afbraak van deze schoorsteen betekent een vernietiging van erfgoed en getuigt van een een achterhaalde en stompzinnige stedenbouwkundige ideologie. De afbraak zal een onherroepelijke verarming betekenen van het patrimonium van Ninove: niet alleen zal een baken in de stad verloren gaan, maar tevens zal een levende herinnering aan de industriële ontwikkeling die de stad groot heeft gemaakt uit het collectieve geheugen worden gewist.

Eens te meer verdwijnt onherroepelijk een uniek stuk van ons industrieel erfgoed, en kunnen de projectontwikkelaars zich weer eens grijnzend in de handen wrijven, dit terwijl de bewindslieden van dit land zich onledig houden met steriele discussies over hun eigen esoterische problemen...

Arm Vlaanderen!